Meer sfeer in je groep? Om je goede klassenklimaat te vergroten zijn hier 7 Tips. Misschien pas je deze al toe en misschien zit er nog iets bij wat je nog kan gebruiken.
- Begin en eindig met een beweegspel
Bewegen brengt energie, het laat kinderen participeren, dus het brengt ze in een pro-actieve staat waardoor ze makkelijker leren. Je ziet niet voor niets nu methoden opkomen waarbij kinderen al springend of dansend automatiseren. Op één van de eerste dagen kun je bijvoorbeeld starten met “Sta Op”. Niet heel beweeglijk, maar toch. Zo komen kinderen en jij wat van elkaar te weten en ze voelen zich op een veilige manier gekend. Meteen in de groep vertellen willen misschien niet alle kinderen en met Sta Op kunnen ze toch wat van zichzelf laten zien. Suggesties van vragen:
Sta op als… je 7 jaar bent.
Sta op als… je een zus hebt.
sta op als… je een huisdier hebt.
Sta op als… je in deze plaats geboren bent.
Sta op als… je niet in deze plaats geboren bent.
Na elke vraag kun je kinderen die opstaan wat vragen: wat heb je voor huisdier, in welke plaats ben jij geboren?
Verder vragen leerlingen bij ons in de groep als we zingen steevast om het liedje “Helikopter” waarbij de kinderen even op hun stoel mogen staan om boven hun hoofd met hun handen rond te draaien, en dan te springen op de grond. Ook “Er zat een klein kaboutermeisje” is populair, waarbij eerst twee kinderen mogen huilen en dan twee kinderen kiezen om mee te dansen, vervolgens mogen die vier weer op de grond huilen en er weer vier bijhalen om te dansen enzovoort. Afhankelijk van de grootte van de groep kun je dit doen tot de hele groep aan het dansen is. Spreek hierbij wel af dat ze niet mogen botsen, dus voorzichtig dansen. Dansen en met elkaar plezier maken, geeft de onderlinge sfeer een boost. Een fijne afsluiter van de dag.
- Laat de kinderen ook elkaar even ‘begroeten’
Op onze school geven wij de kinderen een hand wanneer ze binnenkomen en naar huis gaan. Kinderen kunnen ook elkaar leren begroeten. Een officieel lesje is goed om het te introduceren tot ze de handeling kennen. Dan doe jij als juf voor hoe je iemand aankijkt, een hand geeft, groet, en dan laat je het enkele kinderen nadoen. Maar je kan het ook anders doen.
Als je in de kring start of als de kinderen op hun eigen plek zitten, zeg je zoiets als: Kijk het kind naast je aan, geef elkaar een high five en zeg zoiets als: goede morgen, of: fijne dag!
Leer ze even rondkijken of er nog iemand is die nog geen begroeting heeft gehad, misschien dat kindje dat pas op school is en nog weinig initiatief vertoont. Je kunt de kinderen op een gegeven moment vragen wat je allemaal tegen elkaar zou kunnen zeggen bij het begroeten. Je kunt complimenten geven: jij bent een geweldig kind of fijn dat je er bent. Ook de high five kan je variëren: gewoon een hand geven, een boks, of een knuffel als ze echt goede vrienden zijn. En dan weer ogen naar de juf.
- Knipoog
Ik ontmoette een poosje terug een trainster tijdens een training die ik best spannend vond en zij knipoogde tijdens het gesprek met de groep een paar keer naar mij. Ik werd me er later van bewust hoe ik dat als prettig had ervaren. Ik voelde me gerustgesteld, betrokken, welkom en op mijn gemak. Doe dit ook naar kinderen en zij zullen ongetwijfeld iets dergelijks ervaren. Zeker als je op een kind moppert en een ander kind is je aan het bestuderen om te kijken hoe jouw boosheid ook voor hem een bedreiging kan zijn.
- Speel mee
Natuurlijk heb je de leidersrol en bepaal jij de gang van zaken. En observeren tijdens het spel is ook van belang. Maar het is zeer bevorderend voor de sfeer als jij af en toe zelf meespeelt met de kinderen. Door zelf mee te spelen geef je allerhande goede voorbeelden van plezier maken, niet zeuren over verlies, kinderen erbij betrekken en noem maar op. Om een paar voorbeelden te noemen: bij het buiten spelen meedoen met een balspel, touwtje springen of tikkertje. Bij het binnenspelen kan je met de hele groep spelen: bijvoorbeeld kinderen ‘tegen’ de juf of meester: als alle kinderen vóór die tijd hebben opgeruimd hebben de kinderen gewonnen en anders heeft de juf gewonnen. Je gaat op bezoek in de poppenhoek of je doet even gek met een paar kinderen in een groepje. Heb wat spelletjes of gekke dingen op voorraad om direct in te zetten. Plan ze dus. Voorbeeld: Jabbertalk. Ken je die filmpjes van een peutertje dat doet alsof ze telefoneert en dan op heel serieuze toon onverstaanbare dingen zegt? Praat maar ’s zomaar raar tegen de kinderen met gebaren erbij en nodig ze uit om mee te doen. Ook voor oudere kinderen is dit een leuke werkvorm voor een dramales.
- Doe vijf-minuten spelletjes
Bij deze spelletjes speel je niet altijd mee en oudere kinderen kunnen ze op een gegeven moment zelf leiden. Bekende voorbeelden zijn Tik, tik, wie ben ik of Ik zie ik zie wat jij niet ziet, maar er zijn er nog véél meer. Met behulp van Internet kun je een hele lijst samenstellen met allerhande korte spelletjes voor verschillende leeftijden. Kinderen na cognitief werk met deze spelletjes tot rust komen, weer wat opladen: ze hebben even een pauze gehouden. Plan ze, bijvoorbeeld twee per week. - Vertel van jezelf, laat jezelf zien.
Op veel scholen zal er les gegeven worden in hoe je omgaat met elkaar en hoe je bepaalde problemen met anderen op kunt lossen. En in de kring vertellen de meeste kinderen over zichzelf. Maar ook hierbij gaat het om het voorbeeld dat jij zelf geeft. Om kinderen te stimuleren zich te uiten is het van belang dat jij soms met een kleine anekdote toont dat je het ook niet altijd allemaal weet, dat jij behalve juf of meester ook mens bent die leuke en mindere leuke dingen meemaakt en dat je je soms boos, blij, verdrietig of bang voelt, dat je soms faalt en dat dat ok is. Gevoelens over nare gebeurtenissen deel je bij voorkeur pas als je voelt dat je er niet te erg (meer) van ondersteboven bent. Deel het anders liever eerst met een collega.
- Raak aan.
Dit is misschien een omstreden punt, maar ik noem het toch omdat wij als mensen erg goed gedijen bij liefdevolle aanraking. Of je het zelf nu wel of niet zo gewend bent om veel aan te raken, voor kinderen geldt misschien hetzelfde, maar het is wel nodig. Een uitspraak die veel indruk op me maakte luidt ongeveer: “Kinderen die thuis liefde krijgen komen op school om te leren. Kinderen die thuis liefde tekort komen, komen op school om liefde te krijgen.” Houd natuurlijk de grenzen van de kinderen in ere en baken af als zijzelf te aanrakerig worden. Sommige jonge kinderen experimenteren met bepaald gedrag en kennen hier nog weinig grens is. Maar een aai over de bol, een korte aanraking van een arm of een steuntje in de rug moet kunnen, ook bij grotere kinderen. Een aanraking bevestigt je buitengrens (lijf) en raakt je ook op de interne grens (psychologisch), Kinderen die veel in hun hoofd zitten, die zitten te dromen, haal je weer even naar het hier-en-nu, door bijvoorbeeld even met je voet tegen diens voet aan te raken.
Was er in dit rijtje iets voor je bij? Kies er dan tenminste één uit die je waardevol vindt en voer deze de komende twee weken uit, of aan het begin van het nieuwe schooljaar. Geef jezelf bijvoorbeeld een reminder in je agenda of plan ze in je dagplanning.
Laat me weten welke tip jouw favoriete is. En wil je me helpen om de lijst langer te laten worden? Mail me dan jouw tips om de sfeer in de groep te bevorderen. Dan verspreid ik die later in een nieuw artikeltje. Mail naar info@bastcoaching.nl
Als je dit artikel leuk vindt, meld je dan aan voor mijn nieuwsbrief voor meer tips en verhalen uit de onderwijspraktijk. Of download het gratis e-book “Op tijd naar huis”.